Bu yazıda artırılmış gerçeklik (AR) teknolojisinin eğitimde kullanım alanları incelenmiştir. Literatür tarandığında AR teknolojisinin eğitimde matematik, fen, astronomi, mühendislik, mimarlık, sosyal bilimler özel eğitim, askeri alanlarda kullanıldığı görülmektedir. Artırılmış gerçeklik nedir? diye soruyorsanız bu yazıyı inceleyebilirsiniz.
Özel Eğitimde Artırılmış Gerçeklik
Arttırılmış gerçeklik teknolojisi kullanılarak görme ve zihinsel engelli insanların eğitimine katkı sağlayan uygulamalar geliştirilmiştir. Bu uygulamalardan biri California Institute of Technology araştırmacıları tarafından görme engelliler için geliştirilmiştir. Araştırmacılar, donanım olarak Microsoft’un HoloLens arttırılmış gerçeklik gözlüğünü ve geliştirdikleri CARA “Cognitive Augmented Reality Assistant” adını verdikleri bilişsel arttırılmış gerçeklik asistan yazılımını kullanarak görme engelli insanların karşılaştıkları nesneler hakkında sistemin kullanıcıya sesli bilgi vermesi aynı zamanda yürürken yön bilgisi vererek bir başkasına muhtaç olmadan rahat yürümelerine yardımcı olmaktadır.
Matematik ve Fen Eğitiminde Artırılmış Gerçeklik
Arttırılmış gerçeklik teknolojisi ile öğrenmeyi destekleyici bir materyal olarak matematik ve geometri alanında ticari uygulamalar geliştirilmiştir. Bu uygulamaların Tablo 1’de dağılımına bakıldığında matematiğe göre geometri alanında daha fazla uygulama geliştirildiği ve tüm uygulamalara bakıldığında etkileşim özelliğinin sadece iki uygulamada olduğu görülmüştür. Bu uygulamaların ortak faydası; 3D düşünme becerisinin gelişimine katkısı, kalıcı ve anlamlı öğrenmeyi desteklediği ifade edilmektedir.
Fen eğitiminde arttırılmış gerçeklik teknolojisi kullanımına ilişkin öğretmen görüşlerinin alındığı bir araştırmada, arttırılmış gerçeklik uygulamalarının kullanımının zaman ya da imkân açısından laboratuvar ortamı sağlanamaması ve deney yapmama gibi zorluklara karşı alternatif bir çözüm olabileceği ortaya konulmuştur. Ayrıca biyoloji ve fizik gibi soyut kavramların bol olduğu konuların öğrenciler tarafından daha iyi anlaşılması için arttırılmış gerçeklik teknolojisinin kullanımının eğitimde daha etkili ve verimli olacağı görüşüne yer verilmiştir.
Sosyal Bilimler Eğitiminde Artırılmış Gerçeklik
Coğrafya eğitiminde iki boyutlu gösterimler öğrencilerin yanlış algılamasına ve öğrenmesine neden olmaktadır. Coğrafya eğitiminde arttırılmış gerçeklik uygulamaları kullanılarak gökyüzü, güneş sistemi, gezegenler vb. gibi konuların öğrencilere 3 boyutlu görsel ve etkileşimli bir şekilde aktarılması kalıcı öğrenmeyi desteklemektedir. Bu uygulamalardan Google Sky map yazılımı cep telefonu ya da tablet pc kurulup cihaz gökyüzüne tutulduğunda gökyüzünde çıplak gözle görülen ya da görülmeyen yıldızlar, gezgeneler gibi uzayda bulunan cisimler hakkında detaylı bilgi vermektedir. Bazı uygulamalarda örneğin dilsiz dünya haritası üzerinde renklendirilmiş (Şekil 1’de) iki boyutlu çizim, uygulamanın yüklü olduğu kameraya gösterilerek, uygulama 2 boyutlu çizimi (Şekil 2’de) 3 boyutlu küre şekline çevirerek etkileşimli bir deneyi sunmaktadır. Bu gösterimler öğrencilerin kavramları iyi anlamasına katkı sağlamaktadır.
Mühendislik ve Mimarlık Eğitiminde Artırılmış Gerçeklik
Mühendislik ve mimarlık eğitiminde arttırılmış gerçeklik teknolojisinden faydalanmaya yönelik çalışmalar yapılmıştır. Buna örnek olarak bilgisayar mühendisliği eğitiminde arttırılmış gerçeklik uygulamasının kullanımına yönelik bir araştırmada algoritma ders müfredatında yer alan sıralama algoritmalarının öğrenciler tarafından daha iyi anlaşılır, interaktif bir şekilde öğrenmeye katkı sağlaması için arttırılmış gerçeklik teknolojisinden faydalanılmıştır. Çalışmanın sonucunda öğrencilerin derse olan ilgisinin ve başarı oranın arttığı gözlenmiştir.
Mimarlık alanında tasarım süreçlerinde dijital ifade araçları geleneksel araçlara göre daha yoğun kullanılmaktadır. Arttırılmış gerçeklik teknolojisi ile dijital ifade araçları 3 boyutlu modeller ekranlardan çıkarak gerçek fiziksel çevre ile deneyimlenen temsiller ortaya çıkarılmaktadır. Arttırılmış gerçeklik teknolojisinin mimarlık eğitiminde tasarım stüdyolarında kullanılması öğrencilerin motivasyon, ilgilerinin artmasına ve geleneksel ifade araçlarıyla ortaya konan temsillere kıyasla daha heyecan verici ve keyifli bir deneyim ortaya çıkmaktadır.
Tıp Eğitiminde Artırılmış Gerçeklik
Tıp öğrenciler veya çeşitli alanlarda branş uzman doktorların alması gereken pratik eğim programları, arttırılmış gerçeklik uygulamaları kullanılarak daha pratik bir şekilde almaları sağlanabilmektedir. Bu alanda geliştirilen bir uygulama kan damarlarının konumlarını doğru tespit etme ve bu sayede enjeksiyon sırasında damar bulmama gibi sorunları en aza indirgemede yardımcı olmaktadır. Bir başka uygulamada anatomi konusunda geliştirilmiştir. Anatomi konusunda daha detaylı bilgi almak isten öğrenciler plastik modeller ve kadavralar üzerinde sınırlı ve zaman kıstı ile çalışıyorken, arttırılmış gerçeklik uygulaması sayesinde isteği zaman ve mekânda insan vücudu üzerinden detaylı çalışmalar yapabilmektedir.
Yabancı Dil Eğitiminde Artırılmış Gerçeklik
Yabancı dil öğrenenimi öğrenme bağılımı ve etkileşiminin önemli olduğu bir alandır. Bu anlamda arttırılmış gerçeklik teknolojisi öğrencilere dil becerilerini ve alanlarını etkileşimli bir şekilde gerçek dünya bağlanımında sunup öğrenme deneyimini zenginleştirmede katkıları vardır. Bu katkıları görme açısından bir devlet üniversitesinde yapılan bir çalışmada katılımcılara birincisi kare kod, ikincisi görsellerin tetikleyicisi olarak iki farklı arttırılmış gerçeklik uygulaması kullandırılmıştır. Araştırma sonucunda arttırılmış gerçeklik uygulamalarının etkili bir öğrenme materyali olarak kullanılabileceği ve öğrencilere zenginleştirilmiş öğrenme deneyimi sunduğu ortaya çıkmıştır.
İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitiminde Artırılmış Gerçeklik
İş sağlığı güvenliği eğitiminin bir parçası da çalışan eğitimidir. Özellikle sanayi çalışanlarının bakım, onarım, montaj sırlaması gibi eğitimleri alırken uygulamada iş sağlığı ile ilgili önemleri alması gerekmektedir. Geleneksel yöntemlerde bir makinanın onarım ya da bakımı yapılacağında kullanım kılavuzunda talimatların takip edilmesi veya problemin cevabının bulunması gibi uzun zamanda ve emek harcaması gerekebilmektedir. Arttırılmış gerçeklik teknolojileri bu konuda sanayi çalışanlarının eğitiminde kullanılarak gerçek dünya ile iletişimini koparmadan fiziki ortamla soyut nesneler bir araya getirilerek aynı ekranda görülmesi sağlanabilmektedir. Şekil 27’de bir makinaya AR gözlüğü ile bakıp, sistemine hangi model olduğunu bulması ve sorunlu parçanın yerinin gösterimi, şekil 26’da ise sorunun kaynağı ve ilgili talimatlar, kılavuz ve diyagramları kullanıcının karşısına getirebilmektedir.
Askeri Eğitiminde Artırılmış Gerçeklik
Harvard Business Review dergisinin yaptığı bir araştırmada arttırılmış gerçeklik teknolojisinin bakım ve eğitim alanında kullanılması olabilecek hataların %90 ve olası zaman kaybını ise %35 azalttığı ifade edilmektedir. Askeri araç ve teçhizatları en üst seviyede harbe hazır olması aynı zamanda operasyon esnasında çıkacak arızalara hızlı müdahale için personelin hazır olması gerekmektedir. Arttırılmış gerçeklik tabanlı eğitim uygulamaları bu durumlara karşı personeli hazırlamaktadır. Türkiye de bu alanda Aselsan’da ortak olduğu Bites firması, Artırılmış Gerçeklik Tabanlı Bakım Destek Sistemi geliştirmiştir (Şekil-3). Bu sistemle teknik personel baslı kaynaklarda öğrenilmesi zor durumlara çözüm olmakla birlikte sahada uygulama için deneyimli teknik personel bulundurmak yerine uzaktan destek alma yöntemiyle sorunlara çözüm üretilebilmektedir.
Astronomi Eğitiminde Artırılmış Gerçeklik
Astronomi eğitiminde kullanılabilecek arttırılmış gerçeklik uygulamaları bazıları; Space 4D ve NASA tarafından geliştirilen SpaceCraft 4D uygulamasıdır. Bu iki uygulama kullanılarak güneş sistemi ve ötesi ile ilgili arttırılmış gerçeklik teknolojisi kullanılmasının öğrenci akademik başarısına etkisi incelenmiştir. Bu çalışmanın sonucunda arttırılmış gerçeklikle desteklenmiş ile güneş sistemi ve ötesi dersi alan öğrenci grubunun kavramları daha kolay öğrendiği, arttırılmış gerçeklik uygulamalarının kullanımının başarış etkisini arttırdığı görülmüştür.
Okul Öncesi Eğitiminde Artırılmış Gerçeklik
Okul öncesi dönemde verilen eğitimler içerisinde teknoloji kullanımıyla çocukları güdüleyerek dikkatlerini çekeceği düşünülmektedir. Bu bağlamda arttırılmış gerçeklik uygulamaları okul öncesi eğitimde kullanılmasının etkileriyle ilgili yapılan bir durum çalışmasında; Quiver, 3D Sihirli Eğitici Kartlar ve Octaland 4D+ adlı uygulamalar kullanılmıştır. Çalışma sonucunda eğitimciler, kullanılan uygulamalar çocukların ilgili ve dikkatini çekerek etkinliklere istekli bir şekilde katılım sağlamaları yanında kalıcı ve daha çabuk öğrenmeyi desteklediği ifade edilmiştir.
Sanal gerçeklik teknolojisinin eğitim kullanım alanları incelememi bu yazıda bulabilirsiniz.
Kaynak
- xtrlarge.com
- İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi
- Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi
- Internatıonal Geography Educatıon Symposıum
- acikerisim.selcuk.edu.tr
- tez.yok.gov.tr
- holonext.com
- 15 XVII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri
- blog.logo.com.tr
- aa.com.tr
- Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi
- acikerisim.aku.edu.tr