stereoskop
David Brewster (1850) kutu şeklindeki stereoskobu geliştirmiştir. Coleman Sellers ise 1960 da derinlik hissi veren, eş resimlerin bir mil etrafında döndürülmesiyle film seyretme izlenimi veren Kinematoscope icat etmiştir. Üç boyutlu görüntü elde etme çalışmaları ile birlikte sanal gerçekliğin uygulama olarak gelişimi 2.Dünya savaşı sonuna doğru yoğunlaşmıştır. İlk sanal gerçeklik simülatörü 1962 yılında Morton Heilig tarafında icat etmiş, ismini “Sensorama” koymuştur (Şekil 2). Bu sistemi kullanan kullanıcılar 3 boyutlu görüntü, ses, hareket, koku gibi etkileri tecrübe etmiştir ve sistem titreşimli bir koltuğa sahiptir.
Şekil- 2 – Sensorama
Askeri alanda ABD hava kuvvetlerinin ihtiyaçları sanal gerçeklik teknolojisinin gelişmesine önemli katkıda bulunmuştur. İlk olarak Thomas A. Furness 1966’da uçuş simülatörü, General Electric firması, kokpiti çevreleyen 180 derecelik görüş alanına sahip bilgisayarlı bir uçuş simülatörü yapmıştır. Aynı yıllarda Myron Krueger, bilgisayarları ve video sistemlerini kullanan “yapay gerçeklik” deneyimlerini geliştirerek “Videoplace” isimli çalışma yapmış, dönemin en önemli buluşu olmuştur.1980’li yıllara gelindiğinde VPL Research firması ve NASA veri eldiveni, çeşitli başa takıla bilen donanım ve yazılım (Şekil 3) ve (Şekil 4) türleri geliştirilmiştir.
Sanal gerçeklik teknolojisi 1990’lı yıllara kadar mekanik – manuel sistemler ile geliştirilmiştir. 90’lı yıllardan itibaren SG ekipmanlarının günlük hayatta kullanıma girdiği görülmektedir. Bununla ilgili ilk adımlar oyun konsolu üreten Sega (Şekil 5) ve Nintendo (Şekil 6) firmaları tarafından SG kulaklık ve gözlük ekipmanları piyasaya sürülerek atılmıştır.
21.yüzyıla gelindiğinde ilk on beş yılda sanal gerçekliğin gelişiminde büyük, hızlı bir gelişme olmuştur. Bilgisayar teknolojisi ile birlikte mobil donanımlarda işlemcilerin güçlenmesi, yüksek yoğunluklu ekran, 3D grafik özelliklerine sahip akıllı telefonların yükselişi, hafif ve pratik sanal gerçeklik cihazların geliştirilmesini ve üretilmesini sağlamıştır.
Günümüzde sanal gerçeklik teknolojisi bir çok farklı sektörde kullanılmaktadır. Eğitimde kullanım alanları için bu yazıyı okuyabilirsiniz.
Sanal gerçeklik ortalamalarının birleşmesiyle Metaverse kavramı ortaya çıkmıştır.
Kaynak:
- Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi
- TRT Akademi Dergisi
- virtualspeech.com