Bilgisayar ağlarında iki temel kablo türü bulunur: bakır ve fiber optik kablolar. Bu kablolardan hangisinin kullanılacağı, ağın hızı, mesafe, ortam gürültüsü ve diğer faktörlere bağlıdır.
Bakır kablolar
Bilgisayar ağlarında kullanılabilecek kabloları ele alacak olursak, bakır kablolar çeşitlilik gösterirler:
Korumasız çift bükümlü kablolar (Unshielded Twisted Pair Cables – UTP)
Korumasız çift bükümlü kablolar, birbirine sarılıp örülen iki telli bir kablo türüdür. Bu kablolar genellikle veri iletimi için kullanılır ve özellikle Ethernet ağlarında yaygın olarak kullanılır.
Avantajı
Korumasız çift bükümlü kabloların birçok avantajı vardır. Örneğin, maliyeti düşüktür, kurulumu kolaydır ve genellikle yüksek hızlı veri iletimi sağlarlar. Ayrıca, bu tür kablolar genellikle esnek ve dayanıklıdır, bu da onları farklı ortamlarda kullanım için uygun hale getirir.
Dezavantajları
Korumasız çift bükümlü kabloların bazı dezavantajları da vardır. Örneğin, elektromanyetik girişim (EMI) ve radyo frekansı girişimi (RFI) gibi dış etkenlerin kablo üzerindeki veri iletimi üzerinde olumsuz etkisi olabilir. Bu nedenle, bu tür kabloların özellikle yüksek gürültü seviyelerine maruz kalan ortamlarda kullanımı uygun değildir.
Korumalı çift bükümlü kablolar, bu tür sorunları minimize etmek için koruma ekranları veya kaplamaları içerir. Ancak, korumalı kablolar daha pahalıdır ve kurulumu daha zordur. Bu nedenle, korumasız çift bükümlü kablolar, uygun ortamlarda kullanıldığında veri iletimi için uygun bir seçenek olabilir.
Korumasız çift bükümlü kablo türleri: Cat5, Cat5e, Cat6, Cat6a, Cat7
Korumalı çift bükümlü kablolar (Shielded Twisted Pair Cables – STP)
Korumalı çift bükümlü kablolar, dış etkenlerin (elektromanyetik girişim, radyo frekansı girişimi, statik elektrik, vb.) veri iletimine olumsuz etkisini minimize etmek için ekranlar veya kaplamalar içeren kablolar türüdür. Bu ekranlar veya kaplamalar, kablo içindeki sinyalleri dış etkenlerden koruyarak daha yüksek hız ve güvenilirlik sağlar.
Korumalı çift bükümlü kablolar, genellikle daha yüksek performans ve güvenilirlik gerektiren uygulamalarda kullanılır. Bunlar arasında tıbbi cihazlar, askeri sistemler, havacılık ve uzay teknolojisi, endüstriyel otomasyon, vb. gibi hassas veri iletimi gerektiren uygulamalar bulunur.
Korumalı çift bükümlü kabloların, korumasız çift bükümlü kabloların aksine daha pahalı ve kurulumu daha zordur. Ancak, korumalı kablolar, yüksek gürültü seviyeleri olan ortamlarda ve hassas veri iletimi gerektiren uygulamalarda daha yüksek performans ve güvenilirlik sağlarlar.
Korumalı çift bükümlü kablo çeşitleri:
- F/UTP Kablo: Bu kablo, bükümlü çift kabloları bir alüminyum folyo ile kaplar ve böylece elektromanyetik girişimi önleyerek sinyal kalitesini korur.
- S/FTP Kablo: Bu kablo, her bir bükümlü çift kabloyu ayrı ayrı kaplayan alüminyum folyo ve örgü kaplama kullanır. Bu şekilde, elektromanyetik girişimi önler ve sinyal kalitesini korur.
- STP Kablo: Bu kablo, her bir bükümlü çift kabloyu metal bir kalkan ile kaplar. Bu sayede elektromanyetik girişimi önleyerek, sinyal kalitesini daha da korur.
- FTP Kablo: Bu kablo, her bir bükümlü çift kabloyu bir örgü kaplama ile kaplar. Bu sayede elektromanyetik girişimi önleyerek, sinyal kalitesini korur.
- U/FTP Kablo: Bu kablo, her bir bükümlü çift kabloyu kaplamaz, ancak yalnızca bir alüminyum folyo kullanır. Bu şekilde elektromanyetik girişimi önler ve sinyal kalitesini korur.
Koaksiyel kablolar
Koaksiyel kablolar, iç içe yerleştirilmiş iki iletkenin birbirinden yalıtıldığı bir kablo türüdür. İç iletken, sinyali taşırken, dış iletken ise elektromanyetik girişimi önlemek için kullanılır. Bu kablo türü, özellikle video, veri ve radyo frekansı (RF) sinyallerinin taşınması için yaygın olarak kullanılır.
Koaksiyel kabloların avantajları arasında, yüksek frekans sinyallerinin iletimi için daha iyi performans, elektromanyetik girişimi önleme, düşük kayıp ve kolay kurulum yer almaktadır. Koaksiyel kablolar, analog televizyon sinyallerinin, kablolu internet bağlantılarının, uydu TV sistemlerinin ve CCTV kameralarının bağlantılarında yaygın olarak kullanılmaktadır.
Koaksiyel kabloların farklı türleri vardır. RG-6 ve RG-59, en yaygın koaksiyel kablo tipleridir. RG-6, düşük kayıplı ve yüksek frekanslı veri iletimi için kullanılırken, RG-59, daha düşük frekanslı veri iletimi ve analog video sinyalleri için kullanılır.
Fiber optik kablo
Fiber optik kablo, yüksek hızlı ağ bağlantıları için kullanılan bir kablo türüdür. Fiber optik kablo, cam veya plastik gibi optik liflerden oluşur ve ışık yoluyla veri transferi yapar. Işık, fiberin merkezinde hareket eder ve iç yüzeyi yansıtır, böylece sinyaller uzun mesafeler boyunca aktarılabilir.
Fiber optik kablolar, yüksek hızlı internet, kablolu televizyon, telefon ve diğer iletişim sistemlerinde yaygın olarak kullanılır. Bu kablolar, yüksek hızlı veri iletimi için özellikle avantajlıdır ve elektromanyetik girişimden etkilenmezler.
Avantajları
Avantajları arasında, yüksek bant genişliği, düşük gecikme süresi, elektromanyetik girişimden korunma, uzun ömür ve düşük güç tüketimi yer alır. Ayrıca, fiber optik kabloların uzun mesafelere kadar iletim yapabilme özelliği, yüksek hızlı internet, uzaklıkla yapılan görüşmeler, yayınlar ve diğer uygulamalar için idealdir.
Dezavantajları
Dezavantajları arasında, yüksek maliyet, daha karmaşık kurulum gereksinimleri, ve özellikle dış etkenlere karşı daha hassas olmaları yer alır.
Çeşitleri
Farklı uygulama ihtiyaçlarına göre tasarlanmıştır. Bu nedenle, hangi kablo türünün seçileceği, uygulamanın ihtiyaçlarına göre belirlenmelidir. Optik kablo çeşitlerinden bazıları:
- Tek modlu kablo: Tek modlu kablolar, ince ve tek bir ışın kullanarak veri iletimi sağlayan kablolar olarak adlandırılır. Uzun mesafelerde yüksek bant genişliği ve düşük kayıp sağlarlar. Bu kablolar, özellikle telefon ve internet sağlayıcıları, askeri, havacılık ve tıp alanlarında kullanılır.
- Çok modlu kablo: Çok modlu kablolar, birden fazla ışın kullanarak veri iletimi sağlayan kablolar olarak adlandırılır. Tek modlu kablolarla karşılaştırıldığında daha kısa mesafelerde kullanılırlar ve daha ucuzdur. Bu kablolar, özellikle ofis, bina ve kampüs ağları için idealdir.
- Dağıtılmış fiber optik kablo: Bu kablolar, optik fiberlerin kablo boyunca eşit bir şekilde dağıtıldığı ve kablo boyunca kayıp olmadan veri aktarımının mümkün olduğu kablolar olarak adlandırılır. Bu kablolar, özellikle geniş alan ağları için idealdir.
- Açık hava fiber optik kablo: Açık hava fiber optik kabloları, açık hava koşullarına dayanıklı ve sert malzemelerden yapılmıştır. Bu kablolar, özellikle sokaklarda ve kamu alanlarında, uzun mesafelerde fiber optik kablo taşıma ihtiyacı olan durumlarda kullanılır.
- Taktik fiber optik kablo: Taktik fiber optik kabloları, askeri ve acil durum ihtiyaçları için üretilmiş kablolar olarak adlandırılır. Bu kablolar, taşıması kolay, dayanıklı ve hızlı kurulum sağlayacak şekilde tasarlanmıştır.
- Endüstriyel fiber optik kablo: Endüstriyel fiber optik kabloları, endüstriyel alanlarda kullanılan ağlarda veri iletimi için tasarlanmış kablolar olarak adlandırılır. Bu kablolar, sert koşullara dayanıklı ve elektromanyetik girişimden korunaklıdır.